Ώρα για ύπνο!

Μήπως το παιδάκι σας ανήκει σε αυτή την κατηγορία των παιδιών που κοιμήθηκαν 11 ώρες συνεχόμενα το βράδυ, όταν έγιναν 40 ημερών; Ή μήπως το παιδάκι σας περπατάει και μιλάει φαρσί, αλλά εσείς ακόμη έχετε μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια; Σε κάθε περίπτωση, ο ύπνος των βρεφών, των νηπίων και των παιδιών – καθώς επίσης και των ενηλίκων – είναι ένας καθοριστικός παράγοντας για την καλή διάθεση όλων των μελών της οικογένειας και την αντοχή τους για την κάθε μέρα!

Καταρχάς, αν σημειώσουμε ότι δε χρειάζονται όλα τα βρέφη και νήπια τις ίδιες ώρες ύπνου για να είναι καλά. Κατά δεύτερον να αναφέρουμε ότι υπάρχουν διάφορες «σχολές» και κατευθύνσεις ως προς το θέμα του ύπνου που επιχειρούν να απαντήσουν τα παρακάτω ερωτήματα: Να κοιμάται στο κρεβάτι των γονιών; Αν ναι, μέχρι πότε; Να το κοιμίζω κουνώντας το; Να το αφήνω να κλαίει μέχρι να κοιμηθεί; Να του δίνω χαμομήλι αντί για γάλα ώστε να κόψει το βραδινό ξύπνημα; Και πολλά πολλά άλλα…

Όπως σε όλα τα ζητήματα ανατροφής και διαπαιδαγώγησης, δεν υπάρχει ένας χρυσός κανόνας για όλους! Κάθε οικογένεια έχει το δικό της στυλ και μια ιδιαίτερη φιλοσοφία, κάθε παιδάκι είναι ένα και μοναδικό. Υπάρχουν όμως κάποιες γενικές «οδηγίες» αλλά και κάποια «λάθη» που μπορούμε να αποφύγουμε:

O ύπνος στο ίδιο δωμάτιο με τους γονείς κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού ενισχύει το μητρικό θηλασμό και προστατεύει ενάντια στο Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου (ΣΑΒΘ - SIDS), την πιο συχνή αιτία θανάτου των βρεφών. Επιπλέον, συμβάλλει στη συναισθηματική ασφάλεια των βρεφών. 

Εφόσον τηρούνται αυστηρά ορισμένοι κανόνες ασφαλείας (γονείς μη καπνιστές ή χρήστες ουσιών που μειώνουν την αντιδραστικότητα, σωστή θερμοκρασία δωματίου – 18 με 22 βαθμούς, μεγάλο κρεβάτι, το μωρό να τοποθετείται ανάσκελα χωρίς μαξιλάρια ή άλλα αντικείμενα, κορδόνια κτλ., να μην υπάρχουν κενά ανάμεσα στο κρεβάτι και τον τοίχο ή κάποιο έπιπλο, μέση σωματική διάπλαση γονέων, κανονικό ντύσιμο – όχι υπερβολικά ζεστό), το μοίρασμα και του κρεβατιού των γονιών (co-sleeping) για το ίδιο διάστημα, δεν είναι απαγορευτικό, αν και οι απόψεις διίστανται, λόγω ατυχών περιστατικών βρεφικών θανάτων που έχουν σημειωθεί.

Υπάρχει επίσης η μέση λύση (co-bedding), όπου μια κούνια χωρίς κάγκελα από τη μία της μόνο πλευρά, εφάπτεται στο κρεβάτι των γονιών, από την πλευρά της μητέρας.

Η χρονική διάρκεια των παραπάνω συνηθειών, είναι σχετική. Νομίζω ότι μέχρι τα πρώτα γενέθλια του βρέφους, θα είναι καλό να έχει γίνει η μετακίνησή του στο βρεφικό δωμάτιο, χωρίς αυτό να είναι δεσμευτικό. Το σημαντικό είναι, να μπορούν οι γονείς να ιεραρχήσουν τις ανάγκες και επιθυμίες τόσο τις δικές του όσο και του βρέφους, ώστε να συντονιστούν μαζί του και να λάβουν τη σωστή απόφαση την κατάλληλη στιγμή.

Ως προς τα βραδινά γεύματα του βρέφους, να πω ότι προσωπικά δε συμφωνώ με τις λύσεις ξεγελάσματος. Θεωρώ ότι ο πρώτος χρόνος ζωής είναι εξαιρετικά σημαντικός και προϋποθέτει άνευ όρων αφοσίωση και παροχή φροντίδας, η οποία είναι καλό να προσαρμόζεται στην ιδιοσυγκρασία και τους ρυθμούς του κάθε βρέφους. Για τον ίδιο λόγο δε θα σύστηνα με θέρμη την αυστηρή εκπαίδευση ύπνου σε βρέφη – π.χ. άστο να κλαίει με τις ώρες και θα κοιμηθεί.

Ανεξαρτήτως δωματίου, είναι σημαντικό να δημιουργήσετε μία σταθερή ρουτίνα ύπνου και σταθερά ωράρια. Τα βρέφη λατρεύουν την επανάληψη γιατί έτσι χτίζουν την εμπιστοσύνη τους στο εξωτερικό περιβάλλον και ξέρουν τι να περιμένουν!

Για τα νήπια, αρχίστε να ενημερώνετε νωρίτερα ότι πλησιάζει η ώρα του ύπνου. Μισή ώρα πριν περίπου, αρχίστε τη δική σας ρουτίνα, που μπορεί να περιλαμβάνει μπάνιο, αγκαλιές, τάισμα, τραγούδι, παραμύθι, χαμήλωμα φώτων, ανάλογα. Προσπαθήστε να συμπεριλάβετε χαλαρωτικές και όχι διεγερτικές δραστηριότητες – μην κάνετε διαγωνισμό χορού μισή ώρα πριν τον ύπνο.

Διαμορφώστε έναν ζεστό και όμορφο χώρο στο παιδικό δωμάτιο, μια «φωλίτσα».

Φροντίστε να έχετε περάσει αρκετό και ουσιαστικό χρόνο με το παιδί μέσα στη μέρα, ώστε να μπορεί να σας αποχωριστεί το βράδυ.

Προσαρμόστε τα ωράρια με βάση τις ημερήσιες δραστηριότητες του παιδιού, το μεσημεριανό του ύπνο και τις ανάγκες όλων – σε ύπνο για το παιδί και σε ελεύθερο χρόνο για εσάς.

Ένα νήπιο που ωθείται στην αυτονόμηση κατά τη διάρκεια της ημέρας, είναι πιθανότερο να ανταποκριθεί καλύτερα στις… προκλήσεις της νύχτας.

Θέστε σταδιακά ως στόχο, το να αποχαιρετάτε το παιδί πριν να κοιμηθεί και αφήστε το να διαχειριστεί τη νύστα του μόνο του. Δεν μπορούμε να εξαναγκάσουμε ένα δίχρονο να κοιμηθεί, μπορούμε όμως να θέσουμε το όριο ότι είναι ώρα για να ξαπλώσει ήσυχα στο δωμάτιό του.

Όταν αποφασίσετε να κάνετε κάποια αλλαγή στο θέμα του ύπνου, φροντίστε να έχετε κοινή γραμμή ως ζευγάρι, να επιλέξετε κάτι που να μπορείτε να το υποστηρίξετε, να παραμείνετε σταθεροί και ψύχραιμοι, να εξηγήσετε στο παιδί τι θα γίνει και, αν η ηλικία του το επιτρέπει, να το συμπεριλάβετε στο σχεδιασμό.

Αξιοποιήστε το μεταβατικό αντικείμενο του παιδιού: ένα κουκλάκι, ένα μαξιλάρι, ένα πανάκι. Είναι η ασφάλειά του.

Αποφύγετε να αφήνετε το παιδί να κοιμηθεί στον καναπέ με την τηλεόραση ή όπου λάχει κάθε μέρα…

Αποφύγετε να προσφέρετε στο παιδί σνακ ή γλυκίσματα μέσα στη νύχτα για να ξανακοιμηθεί.

3π.μ. Ακούτε μια κραυγή στο σκοτάδι! Αν αξιολογείτε ότι δε χρήζει άμεσης παρέμβασης, μη σηκώνεστε αμέσως, μπορεί να ξανακοιμηθεί. Αν σηκωθείτε, προσπαθήστε, χωρίς να φωταγωγήσετε όλο το σπίτι, να καθησυχάσετε το παιδί με χαμηλόφωνα λόγια και απαλό άγγιγμα.

Αν το παιδάκι σας είναι πάνω από δύο ετών και τα προβλήματα του ύπνου είναι έντονα και μόνιμα, ίσως θα πρέπει να επισκεφθείτε κάποιον ειδικό, για να κατανοήσετε κάποιες άλλες δυσκολίες που ίσως κρύβονται πίσω από το θέμα του ύπνου.

Εφόσον έχετε εγκαταστήσει μια ικανοποιητική ρουτίνα ύπνου, μπορείτε να παρεκκλίνετε κάποιες φορές, ανάλογα με τις περιστάσεις!

Κλείνοντας, να μοιραστώ μαζί σας μια εμπειρία από τους δικούς μου πειραματισμούς με τα δίδυμα κοριτσάκια μου, τα οποία για περίπου έξι μήνες, μεταξύ 4 και 10 μηνών, κοίμιζα με ήχους white noise, δηλαδή… πιστολάκι, ηλεκτρικό σκουπάκι και cd με ανάλογους ήχους! Η επαναληψιμότητα αυτών των ήχων, φαίνεται να ηρεμεί τα μωρά και να τους δίνει την ηχητική αίσθηση της μήτρας, άρα της ασφάλειας. Παρακάτω θα βρείτε πληροφορίες και για αυτό, απλά αν το ακολουθήσετε, κατεβάστε ήχους από το δίκτυο πριν κάψετε το σεσουάρ!!

Όνειρα γλυκά!!!

Περισσότερες πληροφορίες και ιδέες για όλα τα γούστα (ενδεικτικά):

• http://www.cosleeping.org/ 
• The no cry sleep solution, E.Pantley  (http://www.pantley.com/elizabeth/books/0071381392.php) 
• Κοιμήσου παιδί μου, Εδ. Εστιβίλ & Σ. δε Μπεχάρ, εκδ. Πατάκη, 2002 
• Κοιμήσου, αγγελούδι μου... γιατί μ' έσκασες! Δεν αντέχω άλλο..., Γίρινα Πρέκοπ, εκδ. Θυμάρι 
• Τα πιο όμορφα νανουρίσματα του κόσμου, εκδ. Κόκκινο 
• Ιστορίες για καληνύχτα, M. Gallini, εκδ. Modern Times, 2005
• http://www.troublesometots.com/why-babies-love-white-noise/ 
• http://www.parenting.com/article/free-white-noise-downloads