Παιδί και αυτοεκτίμηση

 

Αν όμως γινόμουν πράσινο έντομο, πάλι θα μ΄αγαπούσες;
Πάλι θα με αγκάλιαζες και θα με φιλούσες;
Φυσικά, είπε η Μαμά.
Εγώ θα σ΄αγαπώ ό, τι κι αν γίνει. 

Η αυτοεκτίμηση εκφράζει την αξία που δίνει κάποιος στον εαυτό του. Είναι μια συνολική , συναισθηματική κυρίως στάση για τον εαυτό, που μπορεί να είναι θετική ή αρνητική και επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε, δρούμε και σχετιζόμαστε με τους άλλους.

Η αυτοπεποίθηση είναι ένα από τα πολλά επιμέρους κομμάτια της αυτοεκτίμησης, που είναι πολύ πιο ευρεία έννοια. Μπορεί δηλαδή, κανείς, να έχει αυτοπεποίθηση σε έναν τομέα της ζωής του και να στερείται αυτοπεποίθησης σε άλλους.

Και τα δύο αυτά χαρακτηριστικά, οικοδομούνται σταδιακά, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής μας. Τα παιδιά, διαμορφώνουν σταδιακά μια εικόνα και αίσθηση για τον εαυτό τους, μέσα από το «καθρέφτισμα» της μητέρας και του πατέρα αρχικά και στη συνέχεια μέσα από το είδωλό τους στα μάτια όλων των σημαντικών άλλων, παιδαγωγών, συμμαθητών, φίλων.

Τα παιδιά που κατακτούν μια θετική αυτοεκτίμηση, είναι πολύ πιθανό να ενεργούν αρκετά αυτόνομα, να παίρνουν πρωτοβουλίες, να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους, να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τις συγκρούσεις και το αίσθημα του άγχους, να επιλέγουν κατάλληλους φίλους, να εκφράζουν τα συναισθήματά τους με λειτουργικό τρόπο και να χαίρονται τη ζωή! 

 

 

Στον αντίποδα, τα παιδιά που δεν έχουν μια αρκετά καλή αυτοεκτίμηση, είναι πιο πιθανό να νιώθουν αδύναμα, να αγχώνονται εύκολα, να χρειάζονται πάντα επιβεβαίωση. Το αίσθημα ανεπάρκειας, τα οδηγεί συχνά στο να αναζητούν ευθύνες στους άλλους και να είναι εξαρτημένα από αυτούς, ενώ δυσκολεύονται στο να αντλήσουν τη μέγιστη χαρά από τη ζωή και τις καθημερινές τους ασχολίες.

Υπάρχουν αρκετοί «κλέφτες» της αυτοεκτίμησης, που μπορούν να τρυπώσουν – αν τους το επιτρέψουμε – και να δηλητηριάσουν την καθημερινή μας επικοινωνία με τα παιδιά: η εστίαση στα αρνητικά χαρακτηριστικά και τις αδυναμίες του παιδιού, ο φόβος της θέσπισης – και τήρησης – ορίων, το  εμπόλεμο οικογενειακό κλίμα , το να «σώζουμε» διαρκώς το παιδί από καταστάσεις, η υποτίμηση, οι αρνητικές προσδοκίες και η ανειλικρίνεια, είναι ορισμένοι από αυτούς.

Αντίθετα, η ειλικρίνεια και η ενθάρρυνση, ο διάλογος και η οριοθέτηση, η εστίαση στα θετικά και δυνατά σημεία του παιδιού είναι σύμμαχοι στην αποτελεσματική επικοινωνία και μπορούν να αποτελέσουν σημαντικούς και σταθερούς ενισχυτές της αυτοεκτίμησης.

Πιο συγκεκριμένα, αυτά που μπορούμε να κάνουμε για να συμβάλλουμε στη διαμόρφωση μιας θετικής αυτοεικόνας του παιδιού και στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησής του, είναι:

•      Να χρησιμοποιούμε θετικές διατυπώσεις (π.χ. μου αρέσει ο τρόπος που το κάνεις αυτό, πέρασα όμορφα μαζί σου)

•      Να αξιοποιούμε τη γλώσσα του σώματος και τα μη λεκτικά μηνύματα αποδοχής και εκτίμησης (αγκαλιές, χάδια, νεύματα, σωματική εγγύτητα και έκφραση διαθεσιμότητας στην επικοινωνία)

•      Να είμαστε γενναιόδωροι και ενθαρρυντικοί, αποφεύγοντας όμως τους διαρκείς, γενικούς και «κούφιους» επαίνους

•      Να διδάξουμε τις θετικές διατυπώσεις για τον εαυτό, ανακατευθύνοντας (αμφισβητώντας;) τις αρνητικές πεποιθήσεις

•      Να διδάξουμε την επίλυση προβλημάτων και τη λήψη αποφάσεων

•      Να χρησιμοποιούμε εποικοδομητική κριτική, αντί της κατηγόριας, της μείωσης, της υποτίμησης

•      Να αποτελούμε παράδειγμα προς μίμηση (ανοχή στα λάθη, αναθεώρηση και επανόρθωση, συναισθηματική διαχείριση, σεβασμός) 

 

Πέρα και πάνω από όλα, αυτό που χρειάζεται είναι η τόνωση της δικής μας αυτοεκτίμησης, η αποδοχή και φροντίδα του εαυτού μας, η θετική στάση ζωής. Και φυσικά, άφθονη αγάπη, χωρίς όρους και ημερομηνία λήξης!

Χαλάει ποτέ η αγάπη; ρώτησε ο Μικρός.
Λυγίζει άραγε ποτέ και σπάει;
… Κι όταν πεθάνουμε και χαθούμε
Θα μ΄αγαπάς ακόμη;
Θα υπάρχει ακόμα η αγάπη;

Η Μαμά πήρε στην αγκαλιά της τον Μικρό και είπε…

Η αγάπη είναι σαν τ΄ αστέρια
Ποτέ δεν πεθαίνει και πάντα φωτίζει.

Σημ. Το κείμενο σε πλάγια γραφή είναι από το βιβλίο ''Θα σ' αγαπώ ό, τι κι αν γίνει''
της Debi Gliori, εκδόσεις Πατάκη.