Σύμφωνα με τον Winnicot, το μωρό εισέρχεται, από τη στιγμή της γέννησής του, στη διεργασία
αποχωρισμού από τη μητέρα. Από την αίσθηση της παντοδυναμίας, θα πρέπει να
μπορέσει να διαχειριστεί σταδιακά μικρές απουσίες και αποχωρισμούς. Αυτή η
διαδικασία εγείρει έντονα συναισθήματα άγχους, τα οποία, το βρέφος, θα
επιχειρήσει να αντισταθμίσει μέσω άλλων πηγών, όπως μέσα από την προσκόλληση σε
«μεταβατικά» αντικείμενα, π.χ. ένα μαξιλάρι, μια κούκλα, κτλ. Ένας χώρος μεταξύ
του εσωτερικού και του εξωτερικού κόσμου θα δημιουργηθεί, ο οποίος θα παράσχει
στο βρέφος τη δυνατότητα να κάνει τις απαραίτητες συνδέσεις μεταξύ του
υποκειμενικού βιώματος και της αντικειμενικής πραγματικότητας.
Αυτό ο τρίτος χώρος, ο χώρος του πιθανού, του συμβολικού, της μεταφοράς,
του πειραματισμού και της δημιουργικότητας, δεν είναι άλλος από τον χώρο που
λίγο αργότερα θα φιλοξενήσει το παιχνίδι, το θεμελιώδες μέσο ανάπτυξης του
παιδιού. Εκεί είναι που λαμβάνει χώρα η ουσιαστική μάθηση, ουσιαστική με την έννοια
της κρισιμότητας των συγκεκριμένων δεξιοτήτων για την ψυχική επιβίωση και
ανάπτυξη του παιδιού.
Η δημιουργική ενασχόληση με κούκλες (puppets), γαντόκουκλες, μασκότ,
μαριονέτες, και φυσικά κούκλες που συν-κατασκευάζουμε με τα παιδιά, έρχεται να
ενισχύσει τις συμβολικές και παιγνιώδεις διεργασίες αυτού του μαγικού, μα και
τόσο πραγματικού, χώρου. Γιατί, λοιπόν,
λέμε «ναι» στις κούκλες;
Γιατί είναι ένας θησαυρός, μέσα από τον οποίο τα παιδιά μπορούν να
εμπλουτίσουν το λόγο, να καλλιεργήσουν συναισθηματικές και κοινωνικές
δεξιότητες, να αναπτύξουν κριτική σκέψη και ενσυναίσθηση, να συναντήσουν
καινούριους συναρπαστικούς χαρακτήρες, ήρωες, αντι-ήρωες, να ψυχαγωγηθούν και να εμπλακούν δημιουργικά
σε μια δραστηριότητα που τους διεγείρει το ενδιαφέρον! Η «γλώσσα» της κούκλας
είναι πολύ οικεία στα παιδιά, είναι παιγνιώδης και ευφάνταστη, όπως και τα
ίδια! Οι συμβολισμοί που φέρει μια κούκλα, περνάνε απευθείας το μήνυμα στην
παιδική αντίληψη, χωρίς πολλές και βαρετές αναλύσεις.
Ο κόσμος της κούκλας βρίθει μεταφορών και ενσωματώνει πολλές μορφές και
ερεθίσματα τέχνης! Επιτρέπει στο παιδί να ταυτιστεί και να κάνει τις αναγκαίες
προβολές, να αφηγηθεί μια ιστορία που το απασχολεί, να αποκαλύψει αυτό που
πρέπει να αναδειχθεί στο φως.
Ειδικότερα, η χρήση της κούκλας στην εκπαίδευση, είναι μια ενέργεια με
πολλαπλά οφέλη. Σε νηπιαγωγεία αλλά και σε δημοτικά του εξωτερικού – και του
εσωτερικού ελπίζουμε - η κούκλα χρησιμοποιείται ως μέσο συζήτησης, διερεύνησης
και επίλυσης των προβλημάτων ενός ή περισσότερων παιδιών και των προβληματικών
που πηγάζουν από τις σύνθετες μεταξύ τους σχέσεις. Τα παιδιά, έχουν την
ευκαιρία μέσα από αυτή τη διεργασία, να παρατηρήσουν τις διαφορετικές οπτικές
που τυχόν υπάρχουν σε ένα θέμα, να ακούσουν ενεργητικά τα συναισθήματα των
ηρώων που πιθανώς αντιπροσωπεύουν μέλη της ομάδας της τάξης, να προτείνουν και
τελικά να επιλέξουν τη βέλτιστη λύση – ή τη μη βέλτιστη και να παρακολουθήσουν
τις συνέπειες κάθε επιλογής.
Στην προσχολική αγωγή, η μασκώτ της τάξης μπορεί αρχικά να καλωσορίσει τα
παιδιά, να τα ξεναγήσει στην τάξη, να τους συστήσει τα παιχνίδια και τα βιβλία,
να τα προτρέψει να γνωριστούν και να αλληλεπιδράσουν. Η κατασκευή και εμψύχωση
κούκλας από τα ίδια τα παιδιά εξάλλου, μπορούν να συμβάλλουν πολύ θετικά στην πολυαισθητηριακή
ανάπτυξη των παιδιών και τον οπτικο-κινητικό συντονισμό. Σε ψυχοσυναισθηματικό
επίπεδο, η αξιοποίηση της κούκλας μπορεί να ενδυναμώσει και να ξεμπλοκάρει τα
παιδιά που χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη εσωστρέφεια ενώ παράλληλα είναι ένα
εργαλείο στα χέρια των πιο εξωστρεφών και εκδηλωτικών παιδιών, για θετική και
δημιουργική έκφραση των δυνατοτήτων και των αναγκών τους. Επίσης, η συγκέντρωση
και εστίαση της προσοχής ευνοούνται με την είσοδο μιας κούκλας… επί σκηνής!
Αν θέλετε έναν αξιόπιστο βοηθό και έναν πολυμήχανο συνεργάτη προκειμένου
να εμπλουτίσετε την επικοινωνία σας με τα παιδιά που συναναστρέφεστε αλλά και
να ανανεώσετε τα «εργαλεία» της δουλειάς σας, αναζητείστε τον καινούριο σας
φίλο… στο χώρο του κουκλοθεάτρου!
Περισσότερα:
Winnicot D. , Το παιδί, το παιχνίδι και η
πραγματικότητα, εκδ. Καστανιώτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου