Η αδύναμη κλωστή της ζωής: παιδιά με καρκίνο ζωγραφίζουν

Παιδιά με νεοπλασματικές ασθένειες που νοσηλεύτηκαν στο Institut Curie ζωγραφίζουν. Η παιδαγωγός Monique Baudet συλλέγει και συνθέτει τη διαδρομή τους, στο βιβλίο «Η αδύναμη κλωστή της ζωής»…

[Η αδύναμη κλωστή της ζωής: εάν κρατάει, σχεδιάζεται. Το σχέδιο είναι το νήμα αυτό που προχωράει, που τυλίγεται, προεκτείνει το σώμα, το μεταφράζει, το εφευρίσκει.

«Το σχέδιο είναι η εντιμότητα της Τέχνης» έλεγε ο Ingres.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το σχέδιο είναι η εντιμότητα του σώματος κοιτώντας αυτά τα σχέδια, άρρωστων παιδιών, συχνά απειλούμενα από το θάνατο, και τα οποία είτε αυθόρμητα είτε αφού τους ζητηθεί, σχεδιάζουν τον κόσμο, τον δικό τους κόσμο. Αυτόν μέσα στο νοσοκομείο όπου ζουν και δέχονται την ιατρική φροντίδα. Αυτόν τον απέξω, της ηλιόλουστης ζωής, εκεί όπου ζούσαν και όπου καμιά φορά ίσως δεν ξαναγυρίσουν πια….

Τα σχέδια που μας δίνουν να δούμε τα παιδιά με καρκίνο, μέσα στην εύθραυστη φύση τους και την αθωότητα τους, είναι μια αληθινή και συγκινητική ολογραφία, του άρρωστου ή σε ανάρρωση σώματος. Η επιδείνωση της κατάστασής τους μπερδεύει τις γραμμές, σκουραίνει τα χρώματα. Η αίσθηση της αυτονομίας χάνεται. Η γραμμή δεν ξέρει που να κατευθυνθεί, γίνεται μουτζούρα. Με το που εμφανίζεται ή επιμένει όμως η ελπίδα και η ηρεμία ξανάρχεται μαζί με τις συμβολικές επιλογές, εκπληκτικά σταθερές, της παιδικής ηλικίας ο ήλιος, το σπίτι, το δένδρο, ο δρόμος, μια βροχή ζωηρών χρωμάτων, όλα ξαναβρίσκονται. Τα παιδιά δεν σχεδιάζουν με μια αιτία. Η αιτία είναι πάντα φανταστική ιδεατή κατάσταση, μνήμη ενός τόπου, ενός πόνου, σχεδόν πλήρης αφαίρεση, σύμβολα. Έρχεται στη μνήμη η περίφημη ρήση του Baudelaire:

«Μεγαλοφυΐα είναι η ηθελημένη επανεύρεση της παιδικότητας»…] απόσπασμα από τον πρόλογο του Docteur R. Calle στο βιβλίο «Η αδύναμη κλωστή της ζωής» της Monique Baudet, σε μετάφραση Κώστα Κάππα, εκδόσεις InfΟΤΕ

Ένα εικαστικό ταξίδι στον κόσμο της θεραπείας του παιδικού καρκίνου…

Η Serena (8 ετών).Στην αίθουσα παιχνιδιών όπου κάθεται, τέσσερα παιδιά, εκ των οποίων ένας έφηβος και μια έφηβη, παίζουν χαρτιά. Όλα πίσω τους έχουν ένα στατό όπου κρέμονται οι φιάλες με τα χημειοθεραπευτικά φάρμακά τους και ενώνονται με το χέρι τους με μια «πεταλούδα». Σχεδιάζει τα δύο πιο μεγάλα παιδιά της συντροφιάς και η μετάγγιση έχει μετατραπεί σε αετό γιατί το βρίσκει αυτό πιο όμορφο (πιο όμορφο από το να αναπαραστήσει πιστά μια πραγματικότητα την οποία βρίσκει πολύ σκληρή..)

 

Ο Ρ. (8 ετών) σχεδιάζει ένα παιδί 18 μηνών το οποίο αγαπάει πολύ και το οποίο εγχειρίστηκε στο ένα μάτι…

 

Ο E (8 ετών) ξέρει ότι βρίσκεται σε κίνδυνο, δεν φαίνεται να ελπίζει πράγματι σε κάτι, δεν μιλάει καθόλου ή μιλάει λίγο. Έκανε αυτό το σχέδιο ένα βράδυ μετά την αναχώρηση των γονιών του. Το σπίτι είναι άδειο. Υπάρχει ένα δέντρο αλλά, ανάμεσα στο σπίτι και στο δέντρο, έγραψε το συμπέρασμα: τέλος. 

 

Ο L. (7 ετών) αναπαριστά το μηχάνημα της ακτινοθεραπείας σαν μια πρέσα έτοιμη να τον συνθλίψει, αυτόν τον τόσο μικρό και αδύναμο η τεράστια μηχανή…

Ο Μ. (3,5 ετών) δεν πάει καλά. Η θεραπεία ξαναρχίζει…. Τα χρώματα αλλάζουν. Η θάλασσα σκουραίνει και φορτίζεται. Μόνο η καρίνα είναι ελεύθερη. Αντίθετα το κατάστρωμα και τα πανιά είναι σκεπασμένα και υπάρχουν δυο άτομα μέσα…

 

…Δεν υπάρχει πλέον πολλή ελπίδα. Τα πρόσωπα έχουν εξαφανιστεί. Τα πανιά δεν είναι πλέον φουσκωμένα. Τα χρώματα είναι επιθετικά, κόκκινα, λίγο αιματηρά. Ο ήλιος είναι ζωγραφισμένος γύρω – γύρω με μαύρο. Το πλοίο έχει εξοκείλει.

  

Ο Α. (6 ετών) πονάει πολύ και έχει κουραστεί από τη θεραπεία. Είναι απογοητευμένος. Τα σπίτια του καλύπτονται με μαύρο χρώμα.

  

Τελικά, η έκβαση είναι καλή. Φτιάχνει την παρακάτω ζωγραφιά όπου ο ήλιος είναι τεράστιος. Ξαναεμφανίζονται επίσης τα φυσικά στοιχεία: ο ήλιος, τα λουλούδια. Η ζωή ξανανθίζει γι’ αυτόν…

  

Αυτά ήταν λιγοστά δείγματα της «αδύναμης κλωστής της ζωής» που αντέχει πέρα από κάθε προσδοκία… που αγωνίζεται με σθένος… που δημιουργεί… και συχνά καταφέρνει να ξαναφέρει τον ήλιο στο κάδρο της ζωής...