Έπαινος & Ενθάρρυνση

Επειδή πολλές φορές, στην προσπάθειά μας να εμψυχώσουμε και να τονώσουμε την αυτοπεποίθηση των παιδιών μας, περνάμε στο άλλο άκρο με τον διαρκή και τελικά, κενό ουσίας, έπαινο, ας δούμε κάποιες λεπτές διαφορές μεταξύ επαίνου και ενθάρρυνσης, καθώς και τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Ο συνεχής έπαινος δεν ενισχύει τελικά την πίστη στον εαυτό, όσο η ενθάρρυνση. Ο έπαινος - φράσεις όπως καλό, υπέροχο, καλύτερο/α ή τέλειο/α – ωθεί τα παιδιά στην αναζήτηση της εξωτερικής επιβεβαίωσης, τα κρατά κατά μία έννοια, εξαρτημένα από μια φιγούρα εξουσίας, ώστε να νιώθουν καλά με τον εαυτό τους και τα οδηγεί σταδιακά στην αποφυγή του ρίσκου – σε όλο και πιο σίγουρες και «εύκολες» επιλογές δηλαδή - ώστε να μην αποτύχουν και χάσουν τον πολύτιμο έπαινο του γονιού, του δασκάλου, κοκ. 

Η ενθάρρυνση απ’ την άλλη, επιτρέπει στο παιδί να εστιάσει στο πώς νιώθει το ίδιο εσωτερικά και να αισθανθεί ότι είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνο για την ευτυχία του, ότι η ευτυχία δεν οφείλει να έρθει από έξω. Επίσης, δίνεται μεγάλη αξία στην προσπάθεια, οπότε το παιδί οδηγείται σε ολοένα και πιο «δύσκολες» επιλογές, διευρύνοντας τις δυνατότητες και τις εμπειρίες του.

	ΕΠΑΙΝΟΣ	ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ
Αποδίδεται / απευθύνεται	Στον δρώντα, στο «καλό παιδί»	Στην πράξη, στη διεργασία
Αναγνωρίζει	Μόνο το ολοκληρωμένο, τέλειο αποτέλεσμα: «Μπράβο, το έκανες σωστά»	Την προσπάθεια και τη βελτίωση: «Έβαλες τα δυνατά σου» ή «Πώς αισθάνεσαι με το αποτέλεσμα;»
Μήνυμα	Με επίκεντρο το γονιό: «Μου αρέσει όπως το κάνεις»	Με επίκεντρο το παιδί: «Εκτιμώ το ότι συνεργαζόμαστε έτσι»
Συνήθως…	Τον χρησιμοποιούμε στα παιδιά: «Είσαι πολύ καλό παιδί»	Την χρησιμοποιούμε με τους ενήλικες: «Ευχαριστώ για τη βοήθεια»
Παραδείγματα	«Είμαι περήφανη για σένα που πήρες Α» - επικεντρώνεται στην έγκριση του γονιού, όχι στο επίτευγμα του παιδιού	«Αυτό το Α είναι αποτέλεσμα των προσπαθειών σου» - αναγνωρίζει την ευθύνη και την κτήση του επιτεύγματος
Προσκαλεί	Τα παιδιά να αλλάξουν για τους άλλους	Τα παιδιά να αλλάξουν για τον εαυτό τους – εσωτερική κατεύθυνση
Σημείο ελέγχου	Εξωτερικό: «Τι σκέφτονται οι άλλοι;»	Εσωτερικό: «Τι σκέφτομαι εγώ;»
Διδάσκει	Τι να σκέφτεται το παιδί. Εξάρτηση από την αξιολόγηση των άλλων	Πώς να σκέφτεται. Αυτό – αξιολόγηση
Στόχος	Συμμόρφωση: «το έκανες σωστά»	Κατανόηση: «Τι σκέφτεσαι, αισθάνεσαι, έμαθες;»
Αυταξία	Νιώθω ότι αξίζω όταν με εγκρίνουν οι άλλοι	Νιώθω ότι αξίζω χωρίς απαραίτητα να με εγκρίνουν οι άλλοι
Μακροπρόθεσμα	Εξάρτηση από τους άλλους	Αυτοπεποίθηση, αυτονομία

Είναι διαπιστωμένο μέσα από έρευνες, ότι ενήλικες που δεν έμαθαν να πιστεύουν στον εαυτό τους και να αναλαμβάνουν την ευθύνη τους όσο ήταν παιδιά, συχνά δυσκολεύονται στις μετέπειτα σχέσεις τους, καθώς περιμένουν από τους άλλους να τους «φέρουν την ευτυχία» ή να τους εγκρίνουν σε ό,τι κάνουν για να νιώθουν καλά.

Ας δοκιμάσουμε να παραμερίσουμε το φασόν λεξιλόγιο – και τη γονεοκεντρική νοοτροπία - του επαίνου και ας ανακαλύψουμε το πλουσιότερο και ουσιαστικότερο λεξιλόγιο – και μια στάση μεγαλύτερου σεβασμού προς τα παιδιά – της ενθάρρυνσης!

 

Πηγές: www.empoweringpeople.com / http://msue.anr.msu.edu / http://positiveparenting.com